Onderzoek naar de conditie, vervaardiging en een restauratiemethode voor de glasappliqué ramen in Nederland : met als casestudy de door Karel Appel ontworpen glasappliqué ramen in de Paaskerk te Zaandam
Verwijder uit selectie
Voeg toe aan selectie
Titel
Onderzoek naar de conditie, vervaardiging en een restauratiemethode voor de glasappliqué ramen in Nederland : met als casestudy de door Karel Appel ontworpen glasappliqué ramen in de Paaskerk te Zaandam
Voor dit project is onderzoek gedaan naar het restaureren van glasappliqué ramen. Glasappliqué is de techniek waarbij glas op glas bevestigd wordt door middel van een verlijming. Praktijkonderzoek naar enkele ramen wees uit dat het probleem van deze in Nederland ontwikkelde techniek veelal bij de lijmlaag ligt. Vergeling en verbrossing leiden tot delaminatie, wat er vaak voor zorgt dat glasfragmenten verloren gaan. Dit geldt ook voor de 6 door Karel Appel ontworpen ramen in de Paaskerk in Zaandam. Om deze ramen te kunnen restaureren was het nodig onderzoek te doen naar een mogelijke nieuwe lijmverbinding en een methode om de op het glas aanwezige zwarte verf te behandelen. Zuurvrije siliconenlijm met UV filter krijgt de voorkeur voor het restaureren of opnieuw bevestigen van glasappliqué, omdat deze waarschijnlijk voor ten minste 10 jaar een goede verbinding zullen garanderen. Siliconen degraderen niet zo snel als andere glaslijmen en kunnen daarnaast relatief goed tegen verschillende temperaturen, vocht en fluctuaties. Daarnaast kunnen ze een praktisch onzichtbare verbinding bewerkstelligen. De lijm kan het beste rondom langs de rand van het glasfragment aangebracht worden, waarbij in tegenover elkaar liggende delen van de rand een ventilatieruimte open gelaten wordt. Dit zorgt voor een continue luchtstroom zodat er geen microklimaat tussen het glasappliqué kan ontstaan.
Ook is er onderzoek gedaan naar het klimaat in de ruimte waarin de ramen zich bevinden. Er is gemeten dat de zondagse kerkdienst voor grote fluctuaties zorgt. In een uur tijd kan de temperatuur een aantal graden stijgen en de RV kan wel 30% dalen. Of er wel of niet een hete lucht rooster onder een raam zit kan ten minste 4ºC schelen in de opwarming van het glas. Er is dan ook aan de kerk geadviseerd om nieuwe roosters te plaatsen zodat de hete lucht meer richting kerk blaast en om een klimaatadviseur te benaderen om het fluctueren van de RV te verminderen. Ook het aanbrengen van UV filterende voorzetbeglazing wordt aangeraden.
Er is meer tijd nodig om ook de problematiek omtrent de zwarte verf van het glas op te lossen. De zwarte verf die gebruikt is op blank glas om het effect van zwart glas te verkrijgen laat los en is momenteel zo fragiel dat reinigen nauwelijks mogelijk is. Er moet verder gezocht worden naar een middel om de verflaag in zijn oude staat terug te brengen.
Annotatie
Met lit. opg Met samenvatting in het Nederlands en Engels Afstudeerscriptie Glas & Keramiek, Instituut Collectie Nederland, Amsterdam, 2009
