Onderzoek in het kader van UvA Master C&R studentenproject.
Twee shabti (funeraire beeldjes) van Egyptisch faience werden in 2013 opgesteld in een tentoonstelling over mummiekisten in het Rijksmuseum van Oudheden (RMO) in Leiden. Nog geen jaar na afloop van de tentoonstelling, werd opgemerkt dat er breuken en barsten in het glazuur waren ontstaan, terwijl andere faience shabti uit dezelfde vitrine onaangetast leken te zijn. De kwetsbaarheid van faience is gerelateerd aan productiematerialen en –technieken, waaronder drie verschillende glazuurmethoden. Het doel van dit onderzoek is dan ook geweest om meer inzicht te
krijgen in verbanden tussen de productietechnieken van de shabti en de conditie waarin de objecten zich bevonden, wat zou kunnen bijdragen aan kennis over gevoeligheid voor degradatie. Omdat breuken en barsten in de twee tentoongestelde objecten doen denken aan schade door het uitkristalliseren van oplosbare zouten, werd verwacht dat dit onderzoek eveneens de aanwezigheid van zouten zou bevestigen. Zouten vormen een cruciale component in de
productie van faience, wat gevormd wordt uit een pasta van silica, kalk, metaaloxiden en water. Daarnaast zouden ook bodemprocessen, vroegere conserveringsmethoden, uitgassende vitrinekasten en andere aspecten een rol kunnen hebben gespeeld in de aanwezigheid van zouten in het materiaal. Na het testen van samples op chloriden, sulfaten
en nitraten en onderzoek van vijf verschillende samples met behulp van Scanning Electron Microscopy/Energy Dispersive X-ray Spectroscopy (SEM-EDX), werden echter geen onverwachte zouten aan het licht gebracht. De SEM-EDX-analyse leverde daarentegen bruikbare informatie op voor het onderscheiden van de verschillende glazuurmethoden,
waardoor meer inzicht verkregen kon worden in verschillende productietechnieken. Hierbij werd gelet op de dikte van de glazuurlaag, de herkenbaarheid van de tussenlaag, aan- of afwezigheid van glasachtig materiaal in de kern en de verspreiding van koperoxiden in de microstructuur van faience.
Studentenproject C.W. de Regt, Universiteit van Amsterdam (UvA), opleiding Conservering en Restauratie van cultureel erfgoed, specialisatie glas, keramiek en steen. Master thesis: Conservation issues related to Egyptian faience: a closer look at damaged shabti from the Dutch National Museum of Antiquities (2017)
Resultaten zijn gepresenteerd tijdens het congres Glaze Art 2018 (LNEC, Lisboa, Portugal):
Degradation of Egyptian faience shabti produced with exterior glazing methods / Corinna de Regt, Luc Megens and Mandy SIager. - illustraties. - In: Glaze Art 2018 : international conference glazed ceramics in cultural heritage. Proceedings LNEC, Lisbon, 29-30 October, 2018 (2018), p. 23-24
![6f2f3bd8-7217-fabb-4e5a-f5f524ecf0fc; Disintegrating shabti figurines in the Rijksmuseum van Oudheden (RMO) Leiden [Oesjabti, sjabti, grafbeelden Egypte]; Megens, Luc;](https://images.memorix.nl/rce/thumb/350x350/6f2f3bd8-7217-fabb-4e5a-f5f524ecf0fc.png)